kurumsal@buyukanadolu.com.tr

SARS Virüsü Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

03 / MAY
2024

SARS virüsü, ciddi akut solunum yolu sendromu (SARS) veya gizemli zatürre olarak bilinir. 21. yüzyılın ilk keşfedilen bulaşıcı viral solunum yolu hastalığıdır. Bu hastalık ilk defa 2002 yılının Kasım ayında Çin'de ortaya çıkmış olup uluslararası hava seyahatleriyle Hong Kong, Tayvan, Singapur, Vietnam ve Kanada gibi yaklaşık 37 ülkeyi etkilemiştir. Dünya genelinde toplamda 8098 kişiyi enfekte eden ve 774 kişinin hayatını kaybetmesine neden olan SARS virüsü, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre yayılmasını sınırlandırmak amacıyla yoğun tedbirlerin uygulanması sonucunda 2003 yazında kontrol altına alınmıştır.

SARS Virüsü Nedir?

SARS virüsü, zoonotik bir viral enfeksiyon olup, omurgalı hayvanlardan insanlara bulaşma özelliğine sahiptir. SARS, Severe Acute Respiratory Syndrome ifadesinin baş harflerinden türetilen bir kısaltmadır ve Türkçede "Ciddi Akut Solunum Yolu Sendromu" olarak adlandırılır. Bu hastalığın sebebi olan koronavirüs (CoV), Coronaviridae ailesinde bulunur ve ciddi akut solunum yetmezliğine neden olabilir; bu yüzden SARS-CoV olarak da bilinir. Koronavirüsler hem hayvanlarda hem de insanlarda üst solunum yolu enfeksiyonlarına yol açabilen bir virüs grubudur. Genelde, koronavirüslerin hayvanlarda şiddetli, insanlarda ise hafif ya da orta düzeyde semptomlar gösterdiği bilinmektedir. Ancak SARS virüsü, insanlarda ciddi belirtilere neden olan ilk koronavirüs olarak tanımlanmıştır. Virüsün çevresini saran protein yapıları, taç benzeri görünüm sergilediği için Latince "corona" kelimesi kullanılarak bu virüse isim verilmiştir.

SARS Virüsü Ne Zaman Ortaya Çıktı?

SARS virüsü, ilk kez 2003 yılının şubat ayında Hanoi'de bir hastada akut atipik pnömoni ve solunum yetmezliği teşhis edilmesinin ardından tanımlanmıştır. Bu tanımı yaparak tıp literatürüne kazandıran isim ise İtalyan epidemiyolog Dr. Carlo Urbani olmuştur. Daha sonraki araştırmalar neticesinde ise SARS'ın ilk vakasının Çin'in Guangdong eyaletinde bulunan Foshan şehrinde ortaya çıktığı belirlenmiştir. Hastalık, kısa süre içerisinde Hong Kong, Tayvan, Kanada ve Singapur dahil olmak üzere yaklaşık 24 ülkeye yayılmıştır. SARS virüsünün kökeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, ilk olarak Çin'deki Guangdong bölgesinde bulunan egzotik hayvan pazarından yayıldığı düşünülmektedir. Araştırmalar sonucunda, SARS virüsünün yayılmasına sebep olan hayvanların asıl konakçısının Nalburunlu yarasalar olduğu tespit edilmiştir; ara konakçının ise misk kedileri olduğu belirlenmiştir. Ancak, virüsün insanlara bulaşma yöntemi tam olarak anlaşılamamıştır. Yapılan incelemelere göre, insanlar aracılığıyla bulaşmanın doğrudan ana veya ara konaklarla temas sonucunda gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Doğrudan temas örnekleri arasında kasapların virüs taşıyan hayvanları kesmesi ya da bu hayvanların et veya sütlerinin tüketilmesi gibi durumlar gösterilebilir.

Peki sars virüsü kaç yıl sürdü? SARS virüsü, 2002 yılı sonlarında ilk kez ortaya çıktı ve 2004 yılı sonlarına kadar aktif bir şekilde yayıldı. Büyük kısmı yaklaşık 8 ay süren bu salgın sırasında, virüs 29 farklı ülke ve bölgeyi etkiledi ve 8.000'den fazla kişiyi enfekte etti. Dünya çapında yaklaşık 774 ölüm gerçekleşti. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 5 Temmuz 2003'te SARS'ın kontrol altına alındığını duyurdu. Fakat Mayıs 2004'e kadar birkaç SARS vakası daha bildirildi. Sonraki yıllarda, sporadik vakalar ve küçük kümeler halinde görülen SARS vakaları olsa da, 2003-2004'teki küresel salgın ölçeğinde bir yayılım tekrar yaşanmadı.

SARS Virüsü Nasıl Bulaşır?

Virüsün bir kişiden diğerine bulaşabilmesi için üç temel yol bulunur. Bu yollar şunlardır: damlacık yolu (ağız ve burundan çıkan tükürük gibi damlacıkların yayılması), hava yolu (asılı kalan aerosoller aracılığıyla bulaşma) ve ağız-burun salgıları.

Araştırmalar, hastaların çoğunun özellikle damlacık yoluyla enfekte olduğunu göstermektedir. Enfekte olan kişilerin konuşmaları, hapşırmaları veya öksürmeleri sırasında havaya saçılan damlacıklar, çevredeki kişilerin ağız, burun ve göz gibi hassas bölgelerinden virüsü kapmasına neden olabilir. Bu sebeple hastalarla yakın temasın önlenmesi önemlidir. Yakın temas, hastayla arada en az 1 metrelik güvenli bir mesafe bulundurulması anlamına gelir. Bu tür salgınların kontrol altına alınması için uygun izolasyon ve karantina tedbirlerinin titizlikle uygulanması gereklidir.

Sars Virüsü Belirtileri Nelerdir?

SARS virüsünün belirgin bir işareti yoktur ve bu sebeple, şiddetli solunum yolu enfeksiyonlarının SARS olarak tanımlanabilmesi için, belirti gösteren kişinin yaklaşık on gün önce SARS virüsünden etkilenmiş bir bölgeye seyahat etmiş ya da şüpheli bir SARS hastasıyla yakın temas içinde olması gerekmektedir. Yüksek ateşin en sık görülen belirti olduğu söylenebilir; fakat, bağışıklık sistemi sorunu olan veya yaşlı bireylerde yüksek ateş ortaya çıkmayabilir. SARS virüsünün kuluçka süresi genellikle 2 ile 7 gün arasındadır ancak nadiren 10 güne kadar uzayabilir. SARS ile benzer belirtilere sahip olan gripteki semptomlar şunlardır:

Ateş (>38.0°C),
Halsizlik,
Sinirlilik,
Baş ağrısı,
Kas ağrısı,
Kuru öksürük,
Nefes darlığı ve ishal.

SARS Virüsü Nasıl Tedavi Edilir?

SARS virüsünün şu anda bilinen kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Tedavi genel olarak semptomları hafifletmeye ve hastanın iyileşmesine yardımcı olmaya odaklanır. Uygun tedaviler şunları içerebilir:

Destekleyici Bakım: Bu, ateş, öksürük ve kas ağrıları gibi semptomları hafifletmek için ilaçlar ve bol sıvı alımı gibi tedavileri içerir.
Oksijen Tedavisi: Bazı hastalar, solunum problemleri yaşıyorlarsa oksijen tedavisine ihtiyaç duyabilirler.
Antimikrobiyal Tedavi: Bazı durumlarda, pnömoni gibi bakteriyel enfeksiyonları önlemek veya tedavi etmek için antibiyotikler kullanılabilir.
Antiviral Tedavi: Bazı antiviral ilaçlar SARS virüsüne karşı kullanılabilir, ancak etkinlikleri hala araştırılmaktadır.

Ağır vakalarda hastalara aşağıdakiler de dahil olmak üzere daha karmaşık tedaviler gerekebilir:

Mekanik Ventilasyon: Bu, solunum yetmezliği olan hastalarda solunumu desteklemek için bir makine kullanılmasını içerir.
Ekstrakorporal Membran Oksijenasyonu (ECMO): Bu, kandaki oksijen seviyelerini yükseltmek için kullanılır.

SARS virüsünden kurtulan hastaların bile tam olarak iyileşmeleri birkaç ay sürebilir. Bu süre zarfında, yorgunluk ve nefes darlığı gibi semptomlar yaşayabilirler. SARS virüsünden korunmanın en iyi yolu, virüsle temas olmaktan kaçınmaktır. Bunu yapmak için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz: